a
(Part Vb Rel Direct)

An rud atá i gceist anseo na nósanna maireachtála a bhí ag an uasal aicme sa ghlúin atá caite. 🔊

Conas a théann siad i ngleic leis an saol, a slite beatha, a gcuid bia is deoch, éadaí, siamsaíocht, tithe, creideamh, oideachas, agus scolaíocht, agus a leithéid eile. 🔊

Ar ndóigh, bíonn gach mórchultúr breac le fochultúir agus fo-fhochultúir go dtí go dtagann go dtí an teaghlach an duine aonair - ach san am céanna "is ar scáth a chéile a mhaireann na daoine" mar a deir an seanfhocal agus bhíonn éinne beag beann ar an gcultúr ina bhfuil fréamhaithe. 🔊

Go bunúsach, is iad an timpeallacht agus an teanga an rud is a chruthaíonn agus a chothaíonn cultúr. 🔊

Bhí tuairimí ann, cosúil le hipitéis Sapir-Whorf, a mhaígh go raibh tionchar ag struchtúir na teanga ar struchtúir na hintinne agus ar an gcultúr. 🔊

Ar an láimh eile, d'fhéadfaí a mhaíomh gurb í an timpeallacht a mhúnlaíonn struchtúir na teanga. 🔊

Rud amháin atá soiléir agus is é sin nach mar a chéile a léiríonn teangacha éagsúla réadúlacht atá á chur in iúl acu. 🔊

fuair bás (is rud ón taobh amuigh a thagann ort, é an bás) 🔊

bhíodh de nós "glas" a thabhairt ar rud saorga ar nós péinte aon dathanna a chuirfeá ar phictiúr - uaine a bhíodh air seo. 🔊

Níl anseo ach samplaí beaga den tslí a tharraingíonn an teanga aird an duine ar ghnéithe difriúla den réalachas, más ann a leithéid. 🔊

D'éirigh deacair dul ar aghaidh sa saol gan Bhéarla agus faoin mbliain 1901 raibh fágtha sa tír ach fiche míle duine a bhí gan Béarla de shaghas éigin. 🔊

Gan a bheith saor ach Gaelach chomh maith, gan a bheith Gaelach ach saor chomh maith, mar a chuir Pádraig Mac Piarais é. 🔊

Le bunú an tSaorstáit, cuireadh an-bhéim ar athbheochan na Gaeilge agus ba é an aidhm a bhí ag Conradh na Gaeilge go mbeadh an Ghaeilge mar theanga na tíre agus go dtógfadh áit an Bhéarla go hiomlán. 🔊

Ar ndóigh, mar a shíltear a bhítear, agus lean na ceantair Ghaeltachta ag cúngú go dtí an atá inniu ann. 🔊

"Cén mhaitheas a dhéanfaidh an Ghaeilge duit ar an taobh eile den Spidéal?" 🔊

a d'fhiafraigh fear de Phádraig Mac Piarais. 🔊

Béarla a bhí ag lucht na siopaí agus lucht gnó laistigh de na Gaeltachtaí. 🔊

Frequency index

Alphabetical index